Kanser tulang berlaku apabila sel-sel dalam tulang membahagi di luar kawalan.

Bagi setiap 1,000 rakyat Malaysia, 10 lelaki dan 6 perempuan baru disahkan menghidap kanser tulang sepanjang 2012-2016. Walaupun boleh berlaku pada mana-mana umur, kanser tulang tertentu lebih kerap menyerang kanak-kanak, remaja dan dewasa muda berbanding dengan orang dewasa yang lebih tua.

Jenis kanser tulang

Kanser tulang boleh dikelaskan kepada kanser tulang primer atau sekunder.

Kanser tulang primer berasal dari sel tulang, dan jarang berlaku:

• Osteosarkoma adalah kanser tulang primer yang paling biasa. Bermula dalam sel di mana tisu tulang baru terbentuk, biasanya menjejaskan hujung tulang besar, seperti lengan, kaki, atau pelvis (tulang pinggul). Kebanyakannya berlaku pada orang muda antara umur 10 dan 30 tahun, tetapi 1 dalam 10 kes berlaku pada orang dewasa yang lebih tua berumur 60 tahun dan ke atas.
• Sarkoma Ewing biasanya memberi kesan kepada kanak-kanak, remaja, dan dewasa muda di bawah umur 30 tahun. Tapak biasa ialah pelvis, tulang rusuk atau tulang belikat, tulang belakang dan tulang kaki yang panjang.
• Kondrosarkoma ialah kanser tulang primer kedua paling biasa yang bermula di rawan. Berlaku lebih kerap pada orang dewasa yang lebih tua dan jarang dilihat di kalangan pesakit di bawah umur 20 tahun. Tapak biasa termasuk tulang lengan, kaki atau pelvis.
• Kordoma adalah tumor yang jarang berlaku pada tulang belakang, biasanya pada bahagian bawah tulang belakang (sakrum) atau pangkal tengkorak. Lebih kerap dilihat pada orang dewasa yang berumur lebih dari 30 tahun dan dua kali lebih biasa pada lelaki berbanding wanita.

Kanser tulang sekunder, juga dikenali sebagai metastasis tulang, merujuk kepada kanser yang berasal dari tempat lain dan kemudian merebak ke tulang.

Biasanya berlaku dengan kanser awal payudara, prostat, atau paru-paru. Tulang belakang adalah tapak yang paling kerap terjejas, dengan tapak biasa lain termasuk pelvis, femur (tulang kaki atas), humerus (tulang lengan atas), rusuk dan tengkorak.

Apakah chordoma?

Kordoma ialah sejenis kanser tulang. Sejenis tumor jarang yang berkembang di tulang tengkorak dan tulang belakang. Ia berkembang daripada sisa-sisa struktur embrio yang dipanggil notochord. Kordoma hampir selalu berkembang di dalam tulang dan kebanyakannya berkembang di sepanjang garis tengah badan sama ada di pangkal tengkorak atau sakrum. Kordoma adalah tumor yang tumbuh sangat perlahan dan boleh mencapai saiz yang sangat besar, terutamanya yang berkembang di sekitar pelvis.

Kordoma boleh dikasifikasikan sebagai sejenis sarkoma. Sarkoma adalah istilah umum untuk sekumpulan kanser yang boleh menjejaskan tulang atau tisu penghubung, iaitu tisu yang menyambung, menyokong dan mengelilingi pelbagai struktur dan organ dalam tubuh. Walaupun kordoma adalah tumor tulang primer, ia juga kadang-kadang diklasifikasikan sebagai tumor sistem saraf pusat apabila berlaku berhampiran pangkal tengkorak.

Apakah jenis kanser kordoma?

Kordoma ialah sejenis sarkoma. Sarkoma adalah kanser yang bermula dari tisu mesenchymal seperti tulang, rawan, otot, dan saraf.

Bagaimanakah kordoma bermula?

Kordoma berkembang daripada sel yang tertinggal daripada struktur embrio yang dipanggil notochord. Notochord membantu membentuk tulang di tulang belakang semasa perkembangan janin. Apabila tulang belakang telah terbentuk, sel-sel notochord biasanya hilang. Kadangkala kawasan kecil sel notochord kekal dan dari sel-sel sisa ini (dipanggil saki-baki) kordoma berkembang.

Dua lokasi yang paling biasa ialah sakrum (bahagian bawah tulang belakang di pelvis) dan pangkal tengkorak. Sangat jarang chordoma boleh berkembang di lokasi bukan tulang jauh dari garis tengah badan. Kebanyakan kordoma berlaku pada pesakit yang lebih tua, biasanya antara umur 40 hingga 70 tahun walaupun ia boleh berlaku pada pesakit yang lebih muda termasuk kanak-kanak.

Menurut Genetic Home Reference, kordoma biasanya berlaku pada dewasa berumur antara 40 hingga 70 tahun. Kira-kira 5 peratus daripada kordoma didiagnosis dalam kalangan kanak-kanak. Dengan alasan yang tidak jelas, lelaki terjejas kira-kira dua kali berbanding wanita.

Apakah gejala kordoma?

Gejala yang berkaitan dengan chordoma bergantung pada lokasi tumor. Kordoma yang berkembang di pangkal tengkorak boleh menyebabkan sakit kepala atau masalah penglihatan. Mereka yang berkembang di pelvis boleh menyebabkan masalah pundi kencing atau usus atau kesemutan di kaki.

Bagaimanakah kordoma di diagnosis?

Diagnosis pertama kordoma biasanya dibuat selepas sekeping kecil tumor dikeluarkan dalam prosedur yang dipanggil biopsi. Tisu kemudian dihantar ke ahli patologi untuk pemeriksaan di bawah mikroskop. 

Ini termasuk:

• X-ray: Dos radiasi yang rendah digunakan untuk membuat imej otak atau saraf tunjang.
• Imbasan CT (computed tomography): X-ray diambil dari beberapa sudut yang berbeza dan disusun untuk membuat gambar terperinci kawasan terjejas.
• MRI (pengimejan resonans magnetik): Magnet kuat dan gelombang radio digunakan untuk membuat gambar organ dan struktur lain di dalam tubuh anda.

Rawatan

Rawatan bagi kordoma adalah bergantung kepada faktor umur, kesihatan, saiz tumor dan lokasi tumor.

Selepas pakar patologi membuat diagnosis kordoma, kebanyakan pesakit menjalani pembedahan untuk membuang tumor walaupun sesetengah pesakit mungkin diberikankan terapi sinaran (radioterapi) sebelum pembedahan. 

Selalunya, doktor membuang tumor dengan pembedahan. Mengeluarkan seberapa banyak tumor yang mungkin dan beberapa tisu di sekelilingnya boleh menghalangnya daripada datang kembali.

Kadang-kadang pakar bedah tidak boleh mengeluarkan keseluruhan tumor kerana ia mungkin merosakkan sel yang sihat di otak atau tulang belakang anda. 

Kordoma adalah sejenis kanser yang biasanya tidak bertindak balas terhadap kemoterapi.

 

Disediakan oleh: Puan Shafikah binti Rahim (Pegawai Jururawat)

Sumber:

https://www.mypathologyreport.ca/ms/diagnosis-library/chordoma/

https://gleneagles.com.my/ms/medical-specialties/oncology/bone-cancer

https://hellodoktor.com/kanser/kanser-lain/familial-chordoma-tumor-di-tulang-tengkorak-dan-tulang-belakang/

https://www.nm.org/better/chordoma-story

https://pubs.rsna.org/doi/abs/10.1148/rg.295085215?journalCode=radiographics

 

Tarikh Input: 28/07/2023 | Kemaskini: 10/08/2023 | aimerul